Tarihsel gelişim
İstanbul’un Avrupa yakasının en merkezi kabul edilen yerinde, hepimizin Pera olarak bildiği semtte Beyoğlu Meryem Ana Kilisesi ve onu çevreleyen ofisler, din adamlarına ayrılmış haneler, salonlar, toplantı alanlarından oluşan binalar kompleksi, bütün bir bloğu kaplamaktadır.
Bahçenin dış tarafında, kilise binalarının duvarlarını çevreleyen dükkanlar yer almaktadır. Gün boyunca, dükkan sahipleri, çalışanlar ve alışveriş yapmaya gelenlerden oluşan kalabalığın uğultusu alanı doldurmaktadır. Bölgede bulunanların ulaşımını kolaylaştırmak için gündüz açık kalan kilise bina kompleksinin büyük demir avlu kapıları akşam kapanmaktadır.
Galata ve tepenin eteğindeki diğer bölgeler, ülkenin her köşesinden İstanbul'a akın eden binlerce Hıristiyan'ın barınma ihtiyaçlarını karşılayamadığından, doğal sonuç olarak yukarı doğru bir genişleme ve yeni bölgelerin kademeli olarak gelişimi sonucunu doğurdu.
Bu kalabalık ve varlıklı cemaatin bölgedeki ilk kilisesi, 1787 Rus-Türk Savaşı'nın bitiminin ardından 1804'te inşa edildi. Temel taşı, bir prens, Dimitrios Mourouzis tarafından konulan ilk yapı, mütevazi bir şapel olarak, cemaat üyeleri erkekler ve kadınların desteğiyle tek bir gecede yükseldi.
Mourouzis’in, bu belirli bölgede daha önce bir kilisenin olmaması nedeniyle, inşaat iznini alabilmek için bir senaryo kurguladığı söylenir. Öyle ki birkaç kişiye kavgaya tutuşmaları için para verir. Kavga edenler tutuklanıp karakola götürülürler ve orada kendilerine nerede kavga ettikleri sorulur. Bu soruya cevaben “eski Rum kilisesinin olduğu yerde” şeklinde karşılık verirler. Aynı olay başka kişilerle de tekrar yaşanır ve bu ifadelere dayanılarak inşaat izni Padişah’tan alınır.
Kilise, mevcut haliyle 1893 yılında tamamlanır.
Muhteşem bir barok templona sahip ve ikonografisi tematik olarak paleolog dönemi Kariye Müzesi’nden ödünç alınan beş nefli bazilika planlı büyük ve ihtişamlı bir kilisedir.
Zoğrafyon Lisesi ile ilişkili olan bu ilk 19. yüzyıl kilisesinin ihtişamı ve haşmeti, şaşırtıcı güzellikteki ahşap oymalar, kırmızı kadifeleri ve olağanüstü işçiliğin ürünü gümüş kandilleri ile özellikle her yıl 21 Kasım'da - kilisenin bayram günü – Patrik Hazretlerinin yönettiği ayini takip etme şansını yakalayan ziyaretçiyi etkilemekte ve muhtemelen “İstanbul Rum Cemaati”’nin temsil ettiği değerleri algılamasında ona yardımcı olmaktadır.
